W magazynach surowców sypkich odbywa się przechowywanie –
składowanie towarów o konsystencji sypkiej; takich jak mąka,
cukier z jednoczesnym zabezpieczeniem ich jakości.
Aby w czasie przechowywania mogła być zabezpieczona jakość
towarów, muszą być spełnione podstawowe warunki racjonalnego
składowania. Do warunków tych należy: utrzymanie w
pomieszczeniach magazynowych odpowiedniej temperatury i
wilgotności, przestrzeganie okresu (czasu) przechowywania,
odpowiednie rozmieszczenie towarów, ochrona przed światłem
słonecznym, uniemożliwienie rozwoju drobnoustrojów oraz innych
szkodników.
W specjalnych magazynach surowców sypkich można utrzymać warunki
najbardziej odpowiednie dla przechowywanej grupy towarów o
podobnych właściwościach np. artykułów spożywczych natomiast w
magazynach typu uniwersalnego powinny być stosowane przeciętne
warunki odpowiadające właściwością większości przechowywanych
artykułów.
MAGAZYNOWANIE MĄKI – SILOSY
Zakłady piekarsko- ciastkarskie muszą mieć kilkunastodniowy
zapas mąki do produkcji. W zakładach małych- rzemieślniczych,
mąkę magazynuje się w workach ułożonych w stosy. Obecnie zakłady
przemysłowe wyposażone są w silosy magazynowe czyli duże
zbiorniki w których magazynuje się mąkę luzem. Magazynowanie
mąki w silosach likwiduje wiele czynności magazynowych takich
jak przewożenie mąki, warzenie i liczenie worków, układanie
stosów, przekazywanie mąki do produkcji. Ponadto system silosowy
umożliwia lepsze wykorzystanie przestrzeni magazynowej i
ograniczenie jej powierzchni.
Silosownia
Silosy buduje się z żelbetu lub blachy stalowej. Pojemność
silosów wynosi od 20 – 250 ton. Dla krajowych cukierni o
wydajności 25 ton na 16 godzin buduje się silosy o pojemności 30
ton. Najkorzystniejsze pod względem wykorzystania przestrzeni
magazynowej są silosy o przekroju kwadratowym lub prostokątnym.
Wymiary przekrojów silosów kwadratowych wynoszą 3 · 3 metry
natomiast silosów prostokątnych 3 · 2 lub 3 · 2.5 metra.
Na ogół unika się budowania silosów okrągłych o wysokości
większej niż 15 metrów. Zawieszanie się mąki w silosach
przeciwdziała w dużym stopniu gładkości ścian co uzyskuje się
przez ich dokładne wyszlifowanie lub pokrycie za pomocą
specjalnych lakierów silikonowych nieszkodliwych dla zdrowia.
Zawieszeniu się mąki w silosie przeciwdziałają proste urządzenia
umocowane w dolnej części silosu zwane ostrogą. Przeciwdziała
ona nadmiernemu zagęszczeniu mąki z dolnej części silosu za
pomocą tzw. wybieraków ślimakowych.
Do magazynowania w silosach nie nadaje się mąka o wilgotności
powyżej 15,5% oraz o temperaturze powyżej 16˚C. W skutek ciężaru
mąki jej dolne warstwy łatwo ulegają zbryleniu i zagrzaniu. Mąka
zagrzana i zbrylona łatwo ulega pleśnieniu i po kilku dniach
silos może ulec zakleszczeniu.
Obsługiwanie silosów odbywa się za pomocą specjalnej tablicy
sterowniczej i polega na przyjmowaniu mąki do silosów.
a. silosy płócienne
Silosy płócienne z materiału Trevira o wysokim stopniu
wytrzymałości. Przeznaczone dla wszystkich typów spożywczych
surowców sypkich. Wykonywane w różnych modelach standard lub w
określonych przypadkach dostosowane wymiarowo do istniejących
warunków lokalowych. Pojemność od 2-40 ton.
b. silosy stalowe z systemem napowietrzania
Silosy stalowe z systemem napowietrzania-masywne o doskonałej
gładzi wewnętrznej gwarantującej optymalny rozładunek silosu.
Konstrukcja modułowa umożliwia dopasowanie silosu do
istniejących warunków lokalnych. Napowietrzanie poprawia
wyznaczanym stopniu jakość magazynowanej mąki.
PRZENOŚNIKI ŚLIMAKOWE
Do mechanicznych przenośników mąki luzem zalicza się przenośniki
ślimakowe i łańcuchowe, spiralne, wstrząsowe i wibracyjne.
W naszych cukierniach powszechnie stosowane są przenośniki
ślimakowe.
Elementem roboczym przenośnika ślimakowego jest spiralnie
zwinięta taśma stalowa (ślimak) przymocowana do wału
obracającego się w korycie. Ślimak powinien być tak zamocowany,
aby jego zwoje nie dotykały dna i ścianek koryta.
Warunek ten będzie spełniony, jeśli promień zagięcia dna będzie
większy o 8÷15 mm od promienia zwoju ślimaka.
Kształt i skok ślimaka są zróżnicowane w zależności od
przemieszczenia i pochylenia trasy. W czasie transportu mąki
następuje jej mieszenie.
Wadą przenośników ślimakowych jest stosunkowo szybkie zużywanie
się zwojów, koryta i łożysk w skutek tarcia które jednocześnie
pochłania znaczną część energii napędowej.
Obsługa przenośników ślimakowych polega na kontrolowaniu stopnia
zapełnienia ślimaka i smarowania łożysk.
PRZENOŚNIKI ZGARNIAKOWE
W przenośniku tym zwanym też redlerem mąka jest przesuwana w
rynnie przez zgarniacze zamocowane na łańcuchu, którego prędkość
wynosi 0,10÷0,40m/s.
Stosuje się redlery o różnych kształtach, od poziomych przez
pochyłe do pionowych; ich przepustowość wynosi od kilku do 300
t/h.
Dla właściwej eksploatacji redlerów niezbędny jest należyty
naciąg łańcuchów i konserwowanie mechanizmów, głównie smarowanie
łożysk.
PODNOŚNIKI CZERPAKOWE
Podnośniki czerpakowe służą do pionowego (mechanicznego)
transportu mąki luzem. Podnoszenie mąki jest zadaniem kubełków
(czerpaków) osadzonych na taśmie napiętej na dwóch kołach
cięgnowych. Mąka podana do wlotu czerpakami zamocowanymi na
pasie jest podnoszona do góry, gdzie w skutek siły ośrodkowej
trafia do wylotu.
Konserwacja podnośników polega na utrzymywaniu właściwego
naciągu taśmy, kontrolowaniu umocowania kubełków do taśmy i
smarowaniu łożysk.
SKŁADOWANIE MĄKI W WORKACH
Mąkę dostarcza się w workach, głównie tkaninowych (z juty), oraz
papierowych wielowarstwowych, o pojemności 45 i 50 kilogramów.
Małe cukiernie mają zazwyczaj jeden magazyn, z którego pobiera
się mąkę do produkcji. W dużych cukierniach jest magazyn główny
i produkcyjny, co ułatwia rozliczenie ilości mąki między
magazynem a produkcją.
Magazyn mączny powinien być suchy, czysty, jasny, wolny od
obcych zapachów.
Jego podłogi powinny być betonowe lub asfaltowe, bez
nierówności, szpar i pęknięć. Ściany magazynu powinny być
bielone wapnem co najmniej raz w roku, a do wysokości 2 metrów
malowane białą farbą olejną. Ponadto stosuje się specjalne tynki
i pokrycia ścian o właściwościach grzybo i bakteriobójczych.
Magazyn powinien być wyposażony w urządzenia przewietrzające, a
jego okna zabezpieczone gęstymi siatkami, chroniącymi przed
wtargnięciem szkodników.
Worki z mąką stawia się na drewnianych podstawach zwanych
paletami, i układa się je w stosy. Przy krótkim składowaniu mąki
zaleca się układanie worków w trójki, natomiast przy długim
celowe jest ułożenie typu obmurówka i studnia (zapewniające
dopływ powietrza do wnętrza stosu)
Bezpośrednie stawianie worków na podłodze sprzyja przenikaniu
wilgoci i jest niehigieniczne i niedozwolone.
Worków z mąką nie wolno również opierać o ściany. Mąkę wilgotną
i zagrzaną zaleca się układać w piątki (z zachowaniem odległości
między nimi), trójki lub studnie.
Liczba warstw worków zależy od wilgotności mąki i pory roku
(temperatury). W ciepłej porze roku (temperatura powyżej 10˚C )
zaleca się układanie stosów z 10 worków (wilgotność mąki do 14%)
i 8 worków (wilgotność powyżej 14%), w chłodnej porze
(temperatura 0÷10˚C) stosy mogą składać się odpowiednio z 12 i
10 worków mąki, w zimnej porze (temperatura poniżej 0˚C) stosy
można układać odpowiednio z 14 i 12 worków. Układanie worków z
mąką stosy liczące więcej niż 6 warstw powinno ze względów bhp
następować przy użyciu urządzeń mechanicznych.
Sposób układania worków zależy od rozmieszczenia słupów,
odstępów między workami.
Zaleca się rozmieszczenie mąki w magazynie według gatunków i
cech technologicznych.
Bardzo ważne jest, aby mąka pobierana do przerobu wykazywała
wyrównaną jakość. Wyposażenie magazynu mąki z workami jest
uwarunkowane jego położeniem w stosunku do rampy i ciastowni.
ZEŚLIZGI DO WORKÓW Z MĄKĄ
Ześlizgi służą do transportowania worków z mąką z kondygnacji
wyższych na niższe. Wykonuje się je ze zwykłej blachy grubości 2
mm. Mają podwyższone obrzeża w celu zabezpieczenia worków przed
wypadaniem.
PODNOŚNIKI DO WORKÓW Z MĄKĄ
Do pionowego transportu worków z mąką na wyższe kondygnacje
używa się podnośnika workowego. Składa się on z głowicy,
łańcucha nośnego, rynny transportowej, rynny spadowej i napędu.
Rynna transportowa jest połączona za pomocą śrub z głowicą oraz
stopą i jest nachylona do poziomu pod kątem 82˚.
Podnoszenie worków jest zadaniem łańcuchów nośnych z
poprzecznymi szczeblami, na których opierają się transportowane
worki.
Załadowanie i wyładowanie worków z mąką następuje w czasie ruchu
podnośnika.
Worki z mąką podnosi się do podnośnika wózkiem i opiera dnem o
szczebel, bokiem zaś o rynnę transportową. Worki podniesione w
górę są odbierane ręcznie lub kierowane do rynny transportowej.
Podczas eksploatacji podnośników workowych należy zwracać uwagę
na odpowiedni naciąg łańcuchów; nie powinny one zbytnio
przeciążać łożysk tocznych ani mieć zbyt dużych luzów, aby nie
spowodować uszkodzenia.
PRZENOŚNIKI TAŚMOWE WORKÓW Z MĄKĄ
Przenośniki taśmowe są stosowane m.in. do poziomego
transportowania worków z mąką.
Szerokość taśmy wynosi zazwyczaj 600mm, długość 100m i więcej.
Obsługa przenośników sprowadza się do nakładania worków oraz
utrzymywania w należytym stanie technicznym (naciąg taśmy,
smarowanie łożysk).
