Charakterystyka wirusów
Według definicji Andre Lwoff’a wirus to:
„zakaźny, potencjalnie patogenny nukleoproteid, istniejący tylko
pod postacią jednego kwasu nukleinowego, który reprodukuje
materiał genetyczny, jest niezdolny do podziałów poza komórką i
zazwyczaj nie posiada enzymów (a zatem nie wykazuje
metabolizmu).” Wirusy – są bezwzględnymi pasożytami o najmniejszych dotychczas poznanych rozmiarach drobnoustrojów. Przyjmuje się, że wirusy stanowią ogniwo łączące pomiędzy materią nieożywioną a ożywioną.
Cechy wirusów świadczące o
przynależności do materii nieożywionej
•Nie posiadają budowy komórkowej.
•Nie są zdolne do przeprowadzania funkcji życiowych poza
zaatakowaną komórką.
Cechy wirusów świadczące o przynależności do materii
ożywionej
•Zbudowane są ze związków organicznych występujących tylko
w organizmach żywych: białek, lipidów, kwasów nukleinowych.
•Istnieje możliwość namnażania ich informacji genetycznej.
•Posiadają materiał genetyczny zdolny do mutacji.
•Ich strategie działania można nazwać pasożytnictwem.
Wirusy są zaliczane do bezwzględnych
pasożytów.
Termin bezwzględny pasożyt określa że
poza ustrojem gospodarza wirusy nie wykazują aktywności,
rozwijają się wyłącznie w zainfekowanym organicznie.
Wirusy wykazują następujące cechy:
poza
komórką gospodarza
-brak przemiany materii, nie odżywiają się, nie oddychają, nie
rosną, nie wydalają, nie rozmnażają się poza komórką gospodarza
w komórkach gospodarza
- namnażają się , mogą przeżyć śmierć komórki gospodarza,
ulegają mutacjom ( zmianie ulega ich materiał genetyczny),
ewoluują
Kształty wirusów:
Wirusy posiadają różnorodne kształty:
bryłowe, pałeczkowate, nitkowate, cylindryczne lub zbliżone do
kulistych
•bryłowy - np. wirus poliomyelitis
•pałeczkowaty - np. wirus mozaiki tytoniowej
•bryłowy z otoczką lipidową - np. HIV
•pałeczkowaty (spiralny) z otoczką lipidową - np. wirus
wścieklizny
•bryłowo – spiralny (złożony) - np. bakteriofag
Budowa wirusów:
Wirusy nie posiadają struktury komórkowej, cechę zbliżającą je do organizmów żywych jest zdolność do rozmnażania się w środowisku nosiciela oraz zdolność przenikania z jednego organizmu na drugi.
Wirusy zbudowane są z cząsteczek kwasu nukleinowego w otoczce białkowej.
Typy (grupy) wirusów:
Wirusy klasyfikuje się ze względu na
środowisko organizmu, na których pasożytują: bakteriofagi,
fitofagi, zoofagi
·
Bakteriofagi – są to wirusy pasożytujące na bakteriach.
bakteriofagi na komórce bakterii
·
Fitofagi - są to wirusy pasożytujące na organizmach roślinnych.
wirus mozaiki tytoniowej
·
Zoofagi – są to wirusy pasożytujące na organizmach zwierzęcych i ludzkich.
wirus ebola
Zakażenia wirusowe:
Wirusy wywołują groźne zaburzenia procesów fizjologicznych żywych organizmów.
Wywołują takie choroby jak np. wściekliznę, choroby wirusowe roślin, powodować mogą liczne straty surowcowe w rolnictwie i przemyśle spożywczym.
Bakteriofagi – są to pasożyty bakterii posiadające zdolność rozpuszczania komórek bakterii, z punktu widzenia technologii ciastkarsko piekarskiej drobnoustroje te są niepożądane gdyż powodują zakłócenia procesów fermentacyjnych głównie podczas fermentacji kwasów piekarskich na pieczywo żytnie mieszane.
bakteriofag na
komórce bakterii kwasu mlekowego
